Urlop wypoczynkowy to jeden z przywilejów osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. Pracownik ma zagwarantowane prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego za każdy rok pracy. Niewykorzystany urlop powinien być udzielony do 30 września kolejnego roku kalendarzowego. Warto pamiętać, że pracownik nie może zrzec się prawa do urlopu i ekwiwalentu pieniężnego, ani przenieść tego prawa na inną osobę.

Nabycie prawa do urlopu wypoczynkowego

Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, pracownik, który po raz pierwszy podejmuje pracę w roku kalendarzowym, w którym podjął pracę, uzyskuje prawo do urlopu z upływem każdego miesiąca pracy, w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku. Prawo do kolejnych urlopów pracownik nabywa w każdym następnym roku kalendarzowym.

Zgodnie z powyższym przepisem, prawo do urlopu w pierwszym roku pracy rośnie stopniowo wraz z upływem okresu zatrudnienia, zwiększając się o 1/12 wymiaru urlopu za każdy przepracowany miesiąc.

Zgodnie z art. 154 Kodeksu pracy, wymiar urlopu jest ustalany następująco:

  • 20 dni – jeśli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat,
  • 26 dni – jeśli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.

Wymiar urlopu pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy jest obliczany proporcjonalnie do jego faktycznego czasu pracy, a niepełny dzień urlopu zawsze jest zaokrąglany w górę do pełnego dnia. Niewykorzystany urlop przechodzi na następny rok i musi być wykorzystany w pierwszej kolejności do 30 września następnego roku kalendarzowego.

Urlop wypoczynkowy pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy

Pracownik zatrudniony na pełny etat pracuje 40 godzin tygodniowo, co przekłada się na przyznanie mu 20 lub 26 dni urlopu wypoczynkowego, zależnie od długości stażu pracy. Natomiast dla osób zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy, urlop wypoczynkowy jest obliczany godzinowo.

Pracownikowi, któremu w pełnym wymiarze czasu pracy przysługuje 20 dni urlopu, a zatrudniony jest na pół etatu (20 godzin tygodniowo), przysługuje 10 dni urlopu po 8 godzin każdy, co w sumie daje 80 godzin urlopu wypoczynkowego. W zależności od harmonogramu pracy w poszczególnych dniach, urlop pracownika jest redukowany godzinowo. Warto zaznaczyć, że urlop wypoczynkowy powinien obejmować cały dzień pracy danej osoby.

Urlop wypoczynkowy w okresie wypowiedzenia

Zgodnie z Kodeksem pracy, w okresie wypowiedzenia umowy o pracę, pracownik ma obowiązek wykorzystać przysługujący mu urlop wypoczynkowy. Decyzja o udzieleniu pracownikowi urlopu w trakcie wypowiedzenia zależy od pracodawcy – niezależnie od tego, czy wypowiedzenie zostało złożone przez pracownika czy pracodawcę.

Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 26 kwietnia 2011 r. (sygn. akt: II PK 302/10), „udzielenie pracownikowi urlopu wypoczynkowego w okresie wypowiedzenia zależy jedynie od woli pracodawcy, której pracownik nie może się sprzeciwić”.

Przepis przywołany powyżej, odnosi się do wykorzystania urlopu zaległego w okresie wypowiedzenia. Zatem pracownik może zostać zobowiązany do wykorzystania całego zaległego urlopu oraz urlopu bieżącego, który przysługuje mu w danym roku kalendarzowym. Jeżeli przysługujący pracownikowi urlop wypoczynkowy nie zostanie wykorzystany w okresie wypowiedzenia, pracodawca ma obowiązek wypłacić ekwiwalent za niewykorzystany urlop po ustaniu stosunku pracy.

Urlop na żądanie

Pracownikowi zatrudnionemu na umowę o pracę przysługują 4 dni urlopu na żądanie rocznie, które może wykorzystać w terminie przez siebie wskazanym, ale najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu (przed rozpoczęciem pracy), aby pracodawca mógł podjąć decyzję o jego udzieleniu. Urlop ten jest wliczany w podstawowy wymiar urlopu wypoczynkowego pracownika.

Pracownik powinien zgłosić chęć wykorzystania urlopu na żądanie w odpowiednim terminie, ale pracodawca ma prawo odmówić, jeśli nieobecność pracownika zaszkodziłaby interesom zakładu pracy. Bezpodstawna odmowa może skutkować nałożeniem kary grzywny na pracodawcę. Wykorzystanie urlopu na żądanie bez zgody pracodawcy stanowi ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych, co może prowadzić do rozwiązania umowy o pracę.

 

Zainteresował Państwa ten artykuł prawny? A może szukają Państwo innych tematów, bądź doprecyzowania poruszonych zagadnień prawnych?

Prosimy o przesłanie stosownych informacji poprzez formularz kontaktowy.

Zespół naszych doświadczonych prawników, adwokatów oraz radców prawnych z Zielonej Góry, posiadających szeroką wiedzę z różnych dziedzin prawa, zapozna się z otrzymanym zapytaniem i dołoży wszelkich starań, by udzielić stosownych informacji.