Śmierć bliskiej osoby jest niezwykle trudnym doświadczeniem. Ciężko jest zaakceptować rzeczywistość. Dodatkowo z tyłu głowy pozostaje jeszcze konieczność uregulowania wielu spraw formalnych związanych ze śmiercią. Jedną z nich jest kwestia dziedziczenia po zmarłym bliskim.
Postępowanie spadkowe
Postępowanie spadkowe stanowi drogę do załatwienia wszystkich formalnych spraw związanych z nabyciem praw do spadku. Występuje w dwóch formach:
- pierwsza dotyczy stwierdzenia nabycia spadku w postępowaniu sądowym,
- druga dotyczy sporządzenia protokołu oraz aktu poświadczenia dziedziczenia w wyniku postępowania notarialnego.
Dziedziczenie testamentowe a ustawowe
W Polsce istnieją dwie formy dziedziczenia: testamentowe i ustawowe. Do powołania do dziedziczenia testamentowego dochodzi w wyniku sporządzenia testamentu. Sporządzając testament spadkodawca może wyznaczyć dowolne osoby, niezależnie od tego czy jest z nimi spokrewniony i przeznaczyć dla nich wybrane części majątku. Jeśli chodzi o zasadę to dziedziczenie testamentowe ma pierwszeństwo nad ustawowym.
Inaczej wygląda sytuacja z dziedziczeniem ustawowym. Tutaj majątek nie zostaje rozdysponowany przez spadkodawcę tylko przez ustawodawcę. Dziedziczenie odbywa się na drodze ściśle określonych grup pierwszeństwa.
Kiedy mamy do czynienia z dziedziczeniem ustawowym?
Do dziedziczenia ustawowego dochodzi w następujących przypadkach:
- zmarły nie pozostawił po sobie żadnego testamentu,
- nie został wyznaczony spadkobierca,
- osoby powołane w testamencie nie chcą być spadkobiercami,
- osoby powołane w testamencie nie mogą być spadkobiercami,
- testament został uznany za nieważny (do takiej sytuacji może dojść między innymi w wyniku sporządzania testamentu w stanie nietrzeźwości, braku daty na dokumencie testamentu czy też w wyniku niespełnienia określonych wymagań przez świadka).
Kto jest uprawniony do dziedziczenia ustawowego?
Polskie prawo określa kilka grup spadkobierców. Przepisy prawne określają następującą kolejność dziedziczenia:
- dzieci spadkodawcy i jego małżonek (w tym wypadku majątek jest dziedziczony w częściach równych, przy czym małżonek dziedziczy spadek w części nie mniejszej niż 1/4 całości),
- małżonek i rodzice spadkodawcy (w przypadku, gdy spadkodawca nie był w związku małżeńskim w chwili śmierci to rodzice są wyłącznymi spadkobiercami),
- małżonek i rodzeństwo spadkodawcy,
- dziadkowie spadkodawcy (dziadkowie mogą odziedziczyć majątek ale tylko w sytuacji, gdy wnuk nie miał dzieci, małżonka, rodziców, rodzeństwa, a rodzeństwo – zstępnych),
- pasierbowie spadkodawcy (pod warunkiem, że żaden z obojga rodziców nie dożył otwarcia spadku),
- gmina ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy albo Skarb Państwa (Skarb Państwa w przypadku, gdy nie da się ustalić ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy lub miejsce to znajdowało się za granicą).
Kolejność dziedziczenia polega na tym, że każda następna grupa osób uprawnionych do dziedziczenia brana jest pod uwagę wtedy, kiedy brakuje osób uprawnionych do dziedziczenia z grupy poprzedniej.
Dziedziczenie ustawowe może wydawać się na pierwszy rzut oka bardziej skomplikowane niż jest w rzeczywistości. Kiedy zmarły nie pozostawił ważnego testamentu, możemy nabyć prawa do dziedziczenia spadku na podstawie ustawy. Zasady dziedziczenia ustawowego opierają się na pokrewieństwie, przysposobieniu oraz małżeństwie.
Potrzebujesz kompleksowej obsługi prawnej?
Skontaktuj się z nami!